Afscheid van commando veteraan Patrick Churchill

Vorig jaar bezocht ik met Co Hartman de officiële Airborne herdenking in Oosterbeek op zondag 17 september. We wilden van de gelegenheid gebruik maken om Patrick Samuel Churchill nog een keer te spreken. Het zou wel eens de laatste keer kunnen zijn. En dat werd het. Karin Churchill overleed op 13 januari van dit jaar en binnen een half jaar kregen wij bericht van Frank dat zijn vader op 28 juni was overleden. Bij het persoonlijke bericht dat hij ons stuurde een aantal foto’s van onze laatste ontmoeting.
De begrafenis zou worden gehouden op woensdag 18 juli in Witney. Het is gebruikelijk in Engeland dat er zo’n grote tijdspanne wordt aangehouden, zodat er het nodige kan worden voorbereid. Dat gold ook voor ons: Frank schreef dat hij onze aanwezigheid zeer zou waarderen, maar dat hij niet mocht verwachten dat wij zo’n reis zouden maken. Ik heb het bericht doorgestuurd naar de bekenden van Patrick Churchill onder de Nederlandse oud-commando’s en tenslotte met Co Hartman de knoop doorgehakt. Co meende dat ik maar weer voor reisleider moest spelen en de boekingen verzorgen; daar had hij alle vertrouwen in.
Co en Mieke Hartman waren de enige reisgezellen. Om de verkeersdrukte rond Londen te vermijden koos ik voor Luton waar Vueling op vliegt. Co en Mieke namen een hotel op Schiphol, zodat we de eerste vlucht van 07:00 uur konden halen. Dat was nodig, want ik had voor hen een kort maar intensief programma bedacht voor de drie dagen rond de datum van de begrafenis. Het eerste obstakel bleek de huurauto. Een waarschuwing voor de krasse knarren onder de lezers: boven de 75-jarige leeftijd kun je geen auto meer huren in Engeland. We zouden dus niet kunnen afwisselen achter het stuur. Maar de afstanden in Engeland worden aangegeven in mijlen en dan lijkt het allemaal wat dichterbij!
Omdat Mieke en Co nog nooit de ‘Heart of England’ bezocht hadden met ten westen van Oxford de liefelijke countryside van de Cotswolds, hebben we de eerste dag een sightseeing tour gemaakt door de omgeving en plaatsjes bezocht als Bourton-on-the-Water, Chipping Campden en Broadway.
Toen we aan het eind van de middag toe waren aan een lekker kop koffie met ‘cake’, hadden we geen rekening gehouden met de Engelse traditie van Tea-time. Tegen vijven konden we niet meer terecht in de leuke teagarden in Broadway en moesten ons heil elders zoeken.
’s Avonds hadden we met Frank Churchill afgesproken in zijn ‘local’, The Griffin Pub in Witney. We dachten hier vooraf de typische ‘pub grub’, een echt Engels pub gerecht te kunnen nemen, maar de menukaart wierp ons terug op een pizza. Waar is de tijd gebleven dat je in de pub ‘beef Wellington’, ‘shepherds pie’, ‘steak and kidney pudding’ en ‘chicken in the basket’ kon bestellen?
In de pub ontmoetten we de mannen van het Zeeuwse VITALITY Oorlogsmuseum in Kapelle, Jochem Schmetz en Andries Loosjean. Jochem had altijd nauw contact met Patrick, tijdens diens bezoeken aan Vlissingen en heeft ook een In Memoriam verzorgd voor de Vlissingse Bode. Even later kwam Emma Brown binnen met haar vriend Ronald Hartsuiker. Emma, een bekende sopraan, bekend van haar bijdrage aan herdenkingen, zal ook zingen in de kerk. Frank zelf voegt zich als laatste bij de groep, gehaast en half verstrooid, maar we vergeven het hem, omdat hij die dag wel meer aan zijn hoofd heeft. Het werd een rijk besprenkelde kennismaking tussen de verschillende partijen, verbonden door hun sympathie voor de aimabele veteraan die samen met Nederlandse en Franse commando’s meevocht op het strand van Vlissingen. Tegen tienen keren we met Bob Jacob terug naar The Swan in Eynsham.
De volgende ochtend moeten we bijtijds op, omdat we een parkeerplek moeten zoeken in de nabijheid van de kerk van St. Mary The Virgin. Mieke heeft een slechte knie en daar houden we rekening mee. Op weg naar het ontbijt, nog half gekleed, zonder blazer en zonder stropdas, ontmoet ik een dame in keurige outfit. Zij stelt zich voor als de ‘standard bearer’ van The Royal British Legion, branch Oxfordshire. Ik maak haar een compliment voor haar nette outfit en ze vertelt dat ze op weg is naar een begrafenis in Witney. Ik vul aan: Van Patrick Churchill en zeg dat we elkaar die dag nog wel een keer zullen ontmoeten. Als ze hoort dat wij uit Holland komen, vertelt ze dat ze haar vader, ‘trooper’ Alan King in 2017 heeft begeleid naar Nederland voor de herdenkingen van Market Garden.
In Witney bereiken wij de kerk ruimschoots op tijd. Wij vinden een goede plek, voordat vrienden en bekenden uit de omgeving de stoelen gaan bezetten. Buiten wachten verschillende vaandeldragers tot de kist arriveert en de stoet plechtig de kerk binnenkomt. Het is bijzonder dat de kerken in het Verenigd Koninkrijk zijn uitgerust met een soort vaandelstatief waarin de vaandels tijdens de dienst kunnen staan. Enkel de vaandels van de Commando Veterans Association en van de Royal Marines Association blijven in handen van de eigen ‘standard bearer’.
Foto 7: De kist van WO II veteraan Patrick Churchill wordt St. Mary The Virgin kerk binnengedragen, met de vaandels voorop.
Foto 8: Tosh MacDonald speelt de Lament
De Reverend Simon Kirby leidt de dienst en de eerste bijdrage, een gedicht van William Wordsworth, wordt voorgelezen door John Millin, de zoon van de beroemde ‘piper’, die naast Lord Lovat al spelend op zijn doedelzak het strand in Normandië bestormde met de mannen van No. 4 Commando. Vervolgens wordt de ‘Lament’ (klaagzang) gespeeld door Tosh MacDonald op doedelzak. Een imponerend stuk, zelfs voor degenen die dit instrument verafschuwen.
Hierna spreekt Frank Churchill een grafrede uit en bedankt de vele aanwezigen die gekomen zijn om zijn vader de laatste eer te bewijzen. De schriftlezing uit de Eerste brief aan de Corinthiërs wordt gelezen door Jochem Schmetz, voorafgaand aan de Overweging door de Rev. Simon Kirby en The Commando Prayer van St. Ignatius. Het slot van de dienst, na het prachtige “Lord of all Hopefulness” komt voor rekening van de hoornblazer van de Royal Marines, Billy Ginn, met een perfecte bugel solo, gevolgd door een ontroerende solo “Nunc Dimittis” (Laat ons nu heengaan) van sopraan Emma Brown.
Hierna worden we uitgenodigd om buiten de kerk te verzamelen om in rouwstoet op weg te gaan naar het Oorlogsmonument op de Church Green, voor een korte plechtigheid, met The Last Post en Reveille en de afsluitende zegen door Rev. Kirby. Het wordt een bijeenkomst met veel oog voor detail en voor traditie.
Zo liep Frank Churchill achter de kist van zijn vader, met aan zijn arm John Dennett, een Royal Navy veteraan, die op D-Day tanks en ander zwaar materieel op Sword Beach aan land bracht. De serene stoet trekt de aandacht van toevallige voorbijgangers.
Langzaam volgen we de rouwauto in de richting van het Oorlogsmonument. Vanuit onze positie zien we in de verte de vaandels afbuigen naar het monument. De kist wordt uit de rouwauto gedragen en neergezet voor het Oorlogsmonument.
Onder de tonen van de ‘bag pipe’ lopen de dragers langs de banier van de Commando Veterans Association, de Royal Marines Association, The Royal British Legion en andere vlaggen.
Als een harmonica schuift de stoet voorwaarts ineen. Omstanders nemen plaats aan de overkant van het monument. Reverend Kirby begint de plechtigheid waarna de hoornblazer van de Royal Marines het sein voor de minuut stilte blaast.
Na de plechtigheid in de openlucht gaan we op eigen gelegenheid naar The Windrush Club, verderop in de High Street, voor een ‘wake’. De Windrush is de rivier die langs Witney stroomt. In de Middeleeuwen was de lakenindustrie van Witney wereldberoemd, wat werd toegeschreven aan de zuivere kwaliteit van het water in de rivier de Windrush. We ontmoeten er bekenden en nieuwe gezichten; sommigen noemen dat tegenwoordig ‘netwerken’.
Na een uurtje nemen we afscheid van Frank en andere bekenden en keren terug naar de basis in het Swan Hotel, waar we de warme maaltijd gebruiken, onder het genot van enige glazen echt gemberbier.
Co en Mieke uitbuikend met een Ginger Beer
De volgende ochtend op tijd uit de veren, om nog iets van de omgeving te zien. Wij rijden eerst naar Bibury, waar we bij The Swan Hotel koffie drinken. Op het terras van The Swan Hotel in Bibury
Daarna maken we een wandeling langs het riviertje Coln en langs het schilderachtige Arlington Row, een prachtig rijtje huizen in typische Cotswolds-stijl.
Wandelend langs Arlington Row. We vertrekken uit Bibury en rijden zoveel mogelijk via de snelweg naar het vliegveld Luton, waar we dit keer met wat minder vertraging te kampen hebben. Moe maar voldaan landen we op het vertrouwde Schiphol, waar de party zich splitst om een ieder zijns weegs te gaan. We concluderen dat Pat Churchill dit heeft verdiend en het was de reis dubbel en dwars waard.
Met dank aan Frank Churchill, Matt Cardy en Andries Looijen voor de overige foto’s.